Tuyên ngôn Độc lập 1945

Mấy hôm nay , được nghe lại lời Cụ Hồ nhiều lần.
Bà con thử ngẫm lời Hỗ Chủ Tich năm 45 : " Mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng ..."

Vậy khác gì với câu :" Mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng ..."

HM

Hocman đã viết:

Mấy hôm nay , được nghe lại lời Cụ Hồ nhiều lần.
Bà con thử ngẫm lời Hỗ Chủ Tich năm 45 : " Mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng ..."
Vậy khác gì với câu :" Mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng ..."
HM

Hay lắm! Câu hỏi hay lắm! Ít người để ý đến điều này. Ta hãy xem lại một đoạn bản Tuyên Ngôn Độc Lập của Việt Nam, do Cụ Hồ đọc:

Hỡi đồng bào cả nước,
"Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc".
Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.
Bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói: "Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi".
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được.

Nguyên văn Tuyên ngôn độc lập năm 1776 của nước Mỹ như sau:
We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness.

Xem thế thì thấy, câu "Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng" có nguyên văn tiếng Anh là "all men are created equal"
Như vậy dịch "mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng" là đúng vì chữ "đều" ở đây là bổ nghĩa (và gần như là một) với từ "mọi người". Còn nếu dịch "mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng" thì "đều" là trạng từ bổ nghĩa cho động từ "có", trong khi nguyên văn tiếng Anh hoàn toàn không có động từ "có" này. Thực ra, nếu dịch sát thì sẽ chỉ là thế này "tất cả mọi người đều được tạo ra như nhau" và "tất cả mọi người đều" là "all men" mà thôi. Vậy "đều" thuộc về "all" đứng trước chứ không thuộc về "có" hay "bình đẳng" đứng sau được.

Về nghĩa riêng tiếng Việt thì "mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng" có nghĩa là cái quyền bình đẳng đó có trước (hay ít ra, đồng thời với) khi sinh. Còn "mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng" thì quyền bình đẳng đó chỉ có được sau khi sinh ra.

Về nguyên tắc, và theo tinh thần bản Tuyên Ngôn của Mỹ, sự bình đẳng tồn tại trước khi bất cứ cá nhân nào sinh ra. All men are created equal = Mọi người được tạo ra một cách bình đẳng.

Nếu ta đọc tiếp đoạn sau của Tuyên Ngôn thì ta thấy còn rõ hơn: "tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng". Lúc này thì hoàn toàn không hề có động từ "có" để cho "đều" bổ nghĩa nữa.

Cuối cùng, Cụ Hồ đưa thêm "đều" và đưa lên trên để nhấn mạnh cho sự bình đẳng, cho "tất cả" (all) chứ không nhấn mạnh cho sự "có" (thực chất, động từ "có" không tồn tại trong bản gốc).